Nazwa „terapia odwrażliwiania za pomocą ruchów gałek ocznych” może nie brzmi najlepiej. Odnosi się jednak do najbardziej charakterystycznego elementu psychoterapii EMDR – ruchu gałek ocznych i odwrażliwienia.
Na początku terapia EMDR była dedykowana dla weteranów wojennych zmagających się z PTSD (zespołem stresu pourazowego). Obecnie wykorzystuje się ją do leczenia m.in. depresji, stanów lękowych, fobii, uzależnień, zaburzeń odżywiania. Ma swoje zastosowanie przy doświadczeniach psychotycznych czy zaburzeniach osobowości.
Jest też dla osób, które doświadczały lub doświadczają chronicznego stresu, lęku, niepokoju i mają dość. Dla tych, którzy utknęli w pewnym miejscu swojego życia, chcieliby coś zmienić, a nie są w stanie.
Psychoterapeutyczne podejście EMDR polega na pracy z traumą. Traumą, rozumianą jako doświadczenie, które przeciążyło układ nerwowy. W odniesieniu do psychicznego dojrzewania i funkcjonowania, mamy tendencję, by chcieć za dużo i za szybko. Natomiast trauma nie zawsze i nie dla każdego jest spektakularnym i oczywistym wydarzeniem, takim jak wypadek samochodowy, gwałt, bezpośrednie zagrożenie życia. Zdarza się, że długotrwały stres, mobbing, odrzucenie, czy pozornie „niewielkie” wydarzenie jest traumatycznym doświadczeniem. Wystarczy, że coś wydarzyło się za wcześnie lub za szybko i nie byliśmy na to gotowi.
Istnieją możliwe do zidentyfikowania akty przemocy: przemoc seksualna, fizyczna, emocjonalna, bycie świadkiem przemocy, i akty zaniechania (niezaspokojone potrzeby emocjonalne i fizyczne, niedostępność rodzica, brak ochrony, separacja w dzieciństwie). Obecnie sytuacje te uznaje się za istotne czynniki związane z trudnościami psychicznymi u dzieci i dorosłych.
Anabel gonzalez
Człowiek od narodzin przechodzi przez hierarchiczne etapy rozwoju fizycznego i psychicznego, których nie może przeskoczyć czy pominąć. Jest to gwarantem większej zdolności adaptacji i wydajności człowieka. Z drugiej strony – sprawia, że system nerwowy jest bardziej wrażliwy, ponieważ zwiększa to ryzyko błędów mogących doprowadzić do spadku wydajności kolejnych systemów. Mówiąc krótko, jeśli w dzieciństwie, okresie nastoletnim lub wcześniej dorosłości nie otrzymaliśmy odpowiednio dużo bezpieczeństwa, wsparcia i bliskości w trudnych i przykrych sytuacjach to w jakiejś części mogliśmy utknąć i ograniczyć swoje możliwości i kompetencje w obecnej codzienności.
Negatywnym skutkom nadopiekuńczości nie poświęca się w literaturze tyle uwagi, ile zaniedbaniu, jednak skutki te są nie mniej groźne.
Parker, 1983; ungar, 2007; mosquera i in,2013
W trakcie doświadczania traumatycznego wydarzenia – biochemiczna reakcja organizmu blokuje system przetwarzania w mózgu i wydarzenie zostaje uwięzione w sieci neuronalnej zamiast przejść do przeszłości (czyli do pamięci deklaratywnej). Czas mija, a fragmenty wspomnień, emocje, zniekształcone myśli, odczucia są przechowywane w mózgu w taki sposób, jak były doświadczane w trakcie traumatycznego wydarzenia. Dlatego mówi się, że w traumie – przeszłość obecna jest teraz.
Przedmiotem terapii EMDR są wspomnienia wydarzeń lub doświadczeń traumatycznych, które przyczyniły się do rozwinięcia się niechcianych objawów. Nie pracuje się nad samymi objawami, a nad przyczyną ich powstania. Wracając do tematu ruchu gałek ocznych – terapia EMDR jest mocno osadzona w neurofizjologii. Poprzez stymulację bilateralną, czyli stymulację obu półkul mózgu w tym samym czasie za pomocą ruchów gałek ocznych dochodzi do przetworzenia wspomnień, przekonań, emocji i odczuć z ciała – czyli, z miejsca w którym utknęły, przechodzą dalej do pamięci deklaratywnej. Wtedy wspomnienia danego wydarzenia przestają wracać, negatywne przekonanie na swój temat odchodzi w niepamięć i na jej miejsce pojawia się nowe – pozytywne, a emocje bledną. Dane doświadczenie przestaje być przeszkadzające i pojawia się więcej przestrzeni na teraźniejszość i radość życia.
Odwrażliwianie za pomocą ruchów gałek ocznych w praktyce wygląda tak, że po odpowiednim przygotowaniu klienta – macha się mu ręką przed oczami. W odpowiednim czasie i rytmie. Podtrzymując podwójną uwagę – osoba, która doświadcza przetwarzania – jedną nogą jest w przeszłości, a drugą w teraźniejszości. Jest w pełni świadoma. Może mieć wrażenie, jakby oglądała film ze swojego życia albo będzie widziała pojedyncze obrazy, myśli, emocje. Przetwarzanie zachodzi poprzez szybkie rozwijanie się wewnątrz-psychicznych połączeń i skojarzeń. Trwa do momentu, aż wspomnienie przestanie być przeszkadzające, czyli dojdzie do integracji danego doświadczenia.
Podstawową zasadą leżącą u podłoża EMDR jest założenie istnienia u ludzi wrodzonego systemu, fizjologicznie zorientowanego na przetwarzanie informacji i mającego na celu samoleczenie. Jest to system fizjologicznie zorientowany na zdrowie.
Zdecydowałam się na szkolenie z terapii EMDR i własną terapię w tym ujęciu z powodu fascynacji – intrygowało mnie w jaki sposób można ruszać ręką, żeby druga osoba zaczęła czuć się lepiej. Zdumiała mnie ilość przeprowadzonych badań na temat skuteczność działania EMDRu i rekomendacje tej formy terapii przez WHO i innych organizacji. Ponadto jest to jeden z nielicznych nurtów, gdzie nie trzeba szczegółowo opisywać traumatycznych doświadczeń terapeucie.
